Bebeklerde Sarılık ile İlgili Bilmeniz Gerekenler
Bütün geçen zaman ve planlamanın ardından, bebeğiniz sonunda burada! Fazlasıyla heyecanlı bir zaman ve birçok şey yaşanıyor. Doğumun bir ya da iki gününün ardından yeni doğan bebeğinizin yüzünün biraz sarıya dönmeye başladığını fark ediyorsunuz. Eğer bunu görüyorsanız, bebeğiniz yenidoğan sarılığı olabilir.
Sarılığın ne olduğu hakkında öğrenmek için okumaya devam edin: bebeklerde sarılık neden olur, sebepleri ve semptomları nelerdir, sarılığın teşhisi nasıl konur ve tedavi edilir ve şiddetli sarılığın sorunları.
Sarılık Nedir?
Başka sağlık sorunu bulunmayan yenidoğan bebekler de sarılık olabilir. İşte nasıl yaşandığı: Kan akışındaki normal bir aksama ile kırmızı kan hücreleri bilirubin denen sarı bir madde üretir. Eğer bebeğinizin karaciğeri henüz bilirubini kan akışından tamamen çıkartma yetisine sahip değilse, bu maddede bir artış yaşanır. Bu artış, “hyperbilirubinemia” olarak da bilinir, sarılığa sebep olan şeydir, bebeğinizin cildinin ve belki gözlerinin beyaz kısmını sarımsı bir renge döndüren şeydir.
Bebeklerde Sarılık Belirtileri ve Semptomları
Sarılık, genellikle ilk olarak bebeğinizin yüzünde sarımsı bir renk ile ortaya çıkar. Bu sarımsı renk ayrıca göğüs ve karına yayılabilir ve bacaklarda ve bebeğinizin gözünün beyaz kısımlarında belirmeye başlayabilir.
Eğer bu belirtilerden herhangi birini fark ederseniz, doktorunuzla iletişime geçin.
Sarılığın Kötüleştiğine Dair Belirtiler
Çoğu durumda, sarılık birkaç haftanın ardından kendi kendine gidecektir, ama eğer takip eden semptomlardan herhangi birini fark ederseniz, bebeğiniz hemen tıbbi bir müdahaleye ihtiyaç duyuyordur:
Bebeğinizin cildi daha sarı olduysa
Bebeğiniz anormal bir şekilde daha uykulu ya da halsizse
Bebeğinizi uykudan uyandırmak zorsa
Bebeğiniz fazla tiz bir ağlamaya sahipse
Bebeğiniz güçsüz emiyorsa ya da az besleniyorsa
Bebeğinizin ateşi varsa
Bebeğiniz boynunu ve vücudunu arkaya doğru eğiyorsa.
Yenidoğanlarda ve Bebeklerde Sarılık Neden Olur?
Bunlar bebeğinizin sarılık olma ihtimalini arttıran bazı sebepler:
Eğer bebeğinizi emziriyorsanız ve günde yaklaşık 8 ya da 12 kez emmiyorsa. (Nasıl süt miktarınızı arttırabileceğinizi öğrenin.)
Eğer bebeğiniz prematüre doğduysa. Erken doğan bebeklerin sarılık olma ihtimali, zamanında doğan bebeklerden daha fazladır çünkü erken doğanlar bilirubini verimli bir şekilde kan akışlarından çıkartmakta daha az etkili olabilir.
Eğer siz ve bebeğiniz ABO denen uyuşmazlığa sahipseniz. Sizin kan grubunuz ve bebeğinizin kan grubu farklı ya da uyumsuzsa bu ABO uyumsuzluğudur.
Eğer bebeğiniz vakumla doğum yoluyla dünyaya geldiyse. Prosedür sırasında bebeğinizin kafasında oluşabilecek bir zedelenme, sarılığa sebep olan yüksek bir bilirubin yoğunluğuna yol açabilir. Eğer sağlık danışmanınız, sizin bebeği doğurmakta yardıma ihtiyacınız olduğuna karar verirse, vajinal doğum sırasında vakum yoluyla doğumu tercih edebilir. Vakumla doğum sırasında oluşabilecek zedelenmelerin, genellikle bebeğiniz üzerinde kalıcı etkileri yoktur.
Eğer bebeğiniz kırmızı kan hücrelerini hassas hale getiren bazı genetik durumlara sahipse bu onların daha kırılgan olduğu anlamına gelebilir ve böylece bilirubin seviyeleri yükselebilir. Eğer bebeğiniz bu tür belirli genetik sorunlara sahip olma riskine sahipse, sağlık hizmeti sağlayıcınız bunu tespit edebilir.
Eğer bebeğiniz sepsis denen kan enfeksiyonu ile karşılaşmış ise.
Eğer bebeğiniz herhangi bir tür iç kanamaya sahipse.
Eğer annesi olarak siz Amerika’da 40 yaşına basan kadınların yüzde 50 ila 80’inde ortaya çıkan yaygın bir virüs olan Sitomegalovirüse (CMV) sahipseniz. CMV genellikle semptomplara sebep olmaz ama eğer olursa, semptomları genellikle bitkinlik, boğaz ağrısı ve ateştir. Eğer bi sağlık çalışanıysanız ya da çocuklar ile çalışıyorsanız, CMV olma ihtimaliniz daha yüksektir, bu yüzden eğer çalışıyorsanız sağlık hizmeti sağlayıcınızı bilgilendirin. Eğer test edilmek isterseniz, sağlık hizmeti sağlayıcınızla konuşun.
Eğer kırmızı kan hücrelerinizin yüzeyinde bulunan protein olan Rh faktörünüz negatif, bebeğinizinki ise pozitifse.
Eğer hamileliğiniz sırasında gebeliğe bağlı şeker hastalığınız olduysa. Sağlık hizmeti sağlayıcınız, hamilelik sırasında bu tür bir diyabetik hastalığınız varsa genellikle kontrol testleri önerecektir.
Bebeklerde Sarılık Genellikle Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Sağlıklı yenidoğanların büyük bir çoğunluğu psikolojik sarılığa sahiptir ki buna aynı zamanda “normal” sarılık da denir. Bu “normal” sarılık genellikle doğumdan yaklaşık iki ila dört gün sonra ortaya çıkar. “Normal” sarılık genellikle özel bir tedavi gerektirmez ve kendi kendine iki ila üç hafta içinde gider.
Eğer sarılık, doğumun ikinci ya da üçüncü gününün öncesinde veya sonrasında ortaya çıkmazsa, bu psikolojik ya da “normal” sarılıktan daha önemli; genetik rahatsızlık, enfeksiyon ya da sarılığın yukarıda listelenen herhangi bir diğer sebebi gibi bir şeyden dolayı olabilir.
Tanı Konması
Bebeğiniz sarılık için doğumdan sonraki üç ila beş gün arasında sağlık hizmeti sağlayıcınız tarafından kontrol edilmelidir ki bu genellikle bilirubin seviyeleri yüksek olduğu zaman olur.
Doktorunuz, bebeğinizin yaşı ve diğer faktörleri ele alırken, onda bulunan sarı derileri inceleyerek bir ön inceleme yapar.
Eğer doktorunuz sarılığın olduğunu belirlerse, daha kesin olarak teşhis koymak için, bebeğinizin sağlık hizmeti sağlayıcısı, sarılığı şunlar ile test etmelidir
bir kan testi
bir deri testi (bir deri altı bilirubinmetre aleti kullanılır ki bu bebeğinizin teninden parlayan özel bir ışığın yansımasını ölçer.)
fiziksel bir muayene.
Bebeğinizin doğumdan üç ila beş günden erken kontrol edilmesi gereken durumlar vardır. Bunlar:
Eğer bebeğiniz doğduğundaki ilk 24 saatte sarılık olduysa
Eğer bebeğiniz hastaneden ayrılmadan önce yüksek bilirubin miktarına sahipse (Bu çoğu hastanenin bebeğinizin eve gönderilmeden sarılık için test edildiği politikadır.)
Eğer bebeğiniz normal doğum tarihinden iki haftadan fazla erken doğduysa
Eğer bebeğiniz her gün yaklaşık 8 ila 12 kez emzirilmiyorsa
Eğer bebeğinizin birçok morluğu ya da kafa derisinin altında kanaması varsa — çoğunlukla zor bir doğumun sonucudur
Eğer siz, partneriniz ya da bebeğinizin kardeşi yüksek bilirubin seviyesine sahipse ve bundan dolayı tedavi olması gerekiyorsa.
Sarılık Tedavisi
Eğer bebeğinizin sağlık hizmeti sağlayıcısı, bebeğinizin sarılık tedavisi olmasına karar verirse, sarılığın şiddetine göre takip eden tedavilerden birini reçete edebilir:
Işık tedavisi. Fototerapi olarak da bilinen bu tedavi, bebeğinizi özel ışıkların altına koyarak bilirubin miktarını azaltır. Bu fototerapi tedavisi hastanede ya da eğer ihtiyaç duyulan ışıklara sahipseniz evde yapılabilir. Bebeğinizin, ışıkların altında soyulmuş olması ve gözünü korumak için özel göz ekipmanları giymesi gerekir.
İmmünglobulin Tedavisi (IVIg). Eğer bebeğinizin sarılık sebebi sizin ve bebeğinizin kan gruplarının farklılığından dolayıysa, ABO uyumsuzluğu gibi, bebeğinizdeki kırmızı kan hücrelerinin kırılımını yavaşlatacak bir kan proteini nakli, sarılığı sonlandırmaya yardımcı olabilir.
Kan nakli. Diğer tedavilerin etkili olmadığı nadir durumlarda, sarılığın bitmesi için bir kan nakli tedavisi yapılır. Bu tedavide, bebekten az miktarda kan alınır ve kan veren kişinin kanı verilir, böylelikle bebeğinizin bilirubin seviyesi seyreltilir. Bu süreç hastanedeki yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde (NICU) gerçekleştirilir. Eğer bebeğinizin yenidoğan yoğun bakım ünitesinde bakımı gerekiyorsa, bu konuda uzmanlığı olan bir yerden bakım alması gerekebilir.
Sarılık Genellikle Ne Kadar Sürer?
Bebeğinizin sarılık olma süresi, sarılığa sebep olan şeyden ve bebeğinizin aldığı tedaviye göre etkileneceği için, durumlar normale dönmeye başlarken bunu sağlık hizmeti sağlayıcınıza sormanız daha iyi olur.
Psikolojik (“normal”) yenidoğan sarılık vakalarında, eğer bebeğinizi emziriyorsanız, sarılık genellikle iki ila üç hafta içerisinde hiçbir özel tedavi olmadan gidecektir.
Eğer “normal” yenidoğan sarılığı olan bebeğinizi mama ile besliyorsanız, sarılık büyük ihtimalle bebeğiniz 2 haftalık olana kadar sürecektir, çünkü mama - anne sütünün aksine - karaciğerin bilirubini kan akışından çıkartma kabiliyetini yavaşlatmaz.
Eğer bebeğinize “normal” sarılık teşhisi konduysa, bebeğinizin sağlık hizmeti sağlayıcısıyla konuşun, ama genellikle üç haftadan uzun bir süre sürer.
Sarılıkla İlişkilendirilen Potansiyel Etkiler
Bazı vakalarda, eğer sarılık tedavi edilmeden bırakılırsa, yüksek miktarda bilirubin beyni etkileyebilir ve ciddi sorunlarla sonuçlanabilir. Hızlı tedavi, bir beyin hasarı olan kernikterus gibi zorluklara karşı korumak için en iyi yöntemdir. Kernikterus, görme, öğrenme, diş problemleriyle ve hareket bozukluklarıyla sonuçlanabilir.
Telaşlanmayın! - kernikterus nadirdir. Bebekler genellikle sarılık bu kadar şiddetlenmeden önce iyi tedavi edilirler. Bebeğinizin sağlık hizmeti sağlayıcısını bebeğinizin sahip olabileceği herhangi bir semptomda haberdar edin, böylelikle sağlık hizmeti sağlayıcınız, durumun şiddetlenmesini önleyici adımlar atılmasında yardımcı olur.
SIK SORULAN SORULAR
Sarılık bebeğe ne yapar?
Hafif sarılık, bebeğinizin yüzünü biraz sarı bir renge döndürebilir. Sarımsı renk bebeğinizin vücudunun diğer bölümlerine de yayılabilir. Eğer sarılık kötüleşirse ve acilen tedavi edilmezse, ciddi sorunlara sebep olabilir.
Bebeklerde Sarılık Nasıl Geçer ve Nasıl Tedavi Edilir?
Hafif devam eden yenidoğan sarılığı, genellikle özel bir tedavi olmadan gider. Ancak, daha ciddi sarılık vakalarında, bebeğinizin sağlık hizmeti sağlayıcısı bebeğinizin belli tedavilere ihtiyaç duyduğuna karar verebilir: • Işın tedavisi • İmmünglobulin Tedavisi • Kan nakli.
Sarılık Genellikle Ne Zaman Geçer?
“Normal” yenidoğan sarılığı genellikle bebeğiniz doğduktan sonra yaklaşık üç haftadan sonra geçer. Eğer bebeğiniz “normal” yenidoğan sarılığı diye adlandırılan şeye sahip değilse, altında yatan sebep ve verilen tedavinin türü iyileşme süresini etkiler.
Sarılık, yenidoğan bebeklerde çok yaygındır ve çoğu zaman sarılık birkaç hafta içerisinde kendi kendine temizlenen türdendir. Bebeğinize göz kulak olun ve eğer sarılığın kötüleştiğine dair bir işaret ya da birkaç haftadan fazla devam ettiğini görürseniz, bebeğinizin sağlık hizmeti sağlayıcısını bilgilendirin.
Hızlı teşhis ve tedavinin, herhangi bir sarılığı iyi yönetmekte ve bebeğiniz için probleme sebep olmamasında yardımcı olduğunu unutmayın. Yakında her şey sakinleşecek ve bu yenidoğan evresinin keyfini çıkartabileceksiniz. Prima çocuk bezleri ve ıslak mendil ürünlerini mükemmel ödüllere döndürün. Prima Kulübü uygulamasını bugün indirin!
Tüm kaynaklar
Kitap: Your Pregnancy and Childbirth: Month to Month, Sixth Edition Paperback – January 1, 2016 by American College of Obstetricians and Gynecologists (Author)
Kitap: Caring for your baby and young child birth to age 5, Sixth Edition Paperback – November 2, 2014 by American Academy of Pediatrics (Author)